Wskazana poniżej kolejność wynika z naszych doświadczeń i służy uzyskaniu najlepszych rezultatów dźwiękowych. Należy założyć, że efekty używane są przy odpowiednim doborze poziomu sygnału. Na „froncie” (pomiędzy gitarą, a wejściem) efekty powinny być w kolejności od gitary: kaczka, kompresor, wszelkiego rodzaju przestery (fuzz, distortion, overdrive). Na pętlę efektów lub w następnej kolejności powinny być efekty: phaser, flanger, chorus, tremolo, octaver, pitch shifter, delay, reverb
Wiele wzmacniaczy gitarowych posiada pętlę efektów (FX LOOP) do podłączania efektów. Najczęściej jest to pętla szeregowa (patrz słownik pojęć) i do takiej należy na pewno podłączać efekty typu delay i reverb. W przypadku stosowania kostek efektowych podłączanych do przełączników pętli należy zastosować wraz z kontrolerem GSC-2/3 przełącznik pętli sterowany po MIDI np. MIDI 4 x LOOP. Dzięki temu unikamy powstania pętli mas oraz możliwe jest umieszczenie efektów podłączonych do pętli w okolicy wzmacniacza.
MIDI – interfejs do zastosowań w sprzęcie muzycznym. Umożliwia transmisję poleceń, rozkazów i zdarzeń pomiędzy urządzeniami. Zastosowanie w gitarowych systemach sterowania znalazły praktycznie dwa rozkazy: Program Change (zmień program) oraz Control Change (zmień parametr kontrolny). Interfejs ma jeden kierunek przesyłania rozkazów od MIDI OUT do MIDI IN. Nie wprowadza pętli mas dzięki separacji transoptorami. Większość efektów typu rack 19’ posiada wejście MIDI IN umożliwiające sterowanie nimi. Gitarowe sterowniki podłogowe MIDI (np. GLAB GSC-2/3) posiadają wyjście MIDI OUT i możliwość zaprogramowania wysyłania rozkazów Prog. Change i Contr. Change. Dzięki adresowaniu za pomocą kanałów MIDI (MIDI CHANNEL) jeden sterownik może sterować wieloma (do 16) urządzeniami.
MIDI CHANNEL – numer kanału na którym nadawany jest dany rozkaz od 1 do 16. Urządzenie odbierające może odbierać rozkazy ze wszystkich kanałów (tryb OMNI) lub z wybranego-ustawionego kanału. W niektórych urządzeniach kanał odbierania (MIDI IN CHANNEL) ustawiany jest niezależnie od kanału (lub nawet kanałów) nadawczych (MIDI OUT CHANNEL).
Rozkaz Program Change (PrCh)– rozkaz interfejsu MIDI przesyłający numer programu (presetu) do wywołania (od 1 do 128). Przykładem używania rozkazu Prog. Change jest wywoływanie presetu/brzmienia w sterowanym poprzez MIDI multiefekcie.
Rozkaz Control Change (CC lub CtrlCh) – rozkaz interfejsu MIDI przesyłający numer kontrolera (od 0 do 127) oraz wartość kontrolera (od 0 do 127). Urządzenia odbierające traktują numer kontrolera jako wybrany parametr a wartość jako nastawę parametru. Wartość kontrolera może mieć charakter parametru ciągłego od 0 do 127 (np. dla ustawienia głośności), w ograniczonym zakresie (np. czas opóźnienia w efekcie delay od 5 do 127 x 10 ms) lub nawet sterować parametrem typu ON/OFF (np. 0 do 63 – efekt wyłączony 64 do 127- efekt włączony).
MIDI THRU – gniazdo wyjściowe transmisji MIDI z kopią sygnału trafiającego do wejścia MIDI IN urządzenia. Dzięki temu jedno urządzenie nadawcze może sterować wieloma urządzeniami MIDI. W niektórych urządzeniach możliwe jest ustawienie wyjścia MIDI OUT w tryb programowego MIDI THRU.
Aby budować działające bez brumu sieciowego systemy gitarowe, należy wiedzieć jak powstaje „pętla masy” i kiedy jest ona przyczyną „brumu”. „Brumem” jest dźwięk, który powstaje przez wzmocnienie napięcia indukowanego w przewodach przez zakłócające pole elekromagnetyczne. Zakłócające pole elektromagnetyczne powstaje w pobliżu transformatorów sieciowych, a czasem nawet przewodów sieciowych z przepływającym dużym (np. 50 Amper) prądem. Im większa moc transformatora (i wymiary, i masa), tym większe pole zakłócające. Na szczęście natężenie tego pola spada bardzo mocno z odległością. I tak przykładowo typowy transformator sieciowy 100 watowego wzmacniacza lampowego „zakłóca” skutecznie w promieniu około jednego metra od siebie, a w odległości 2 do 3 metrów jest to już pole całkowicie pomijalne. Łatwo to sprawdzić gitarą z „singlami”.
No, ale co to jest właściwie ta pętla masy?
Pętla masy to dowolny fragment naszego systemu, w którym przewody masy (przewodów sygnałowych lub zasilających) tworzą zamkniętą pętlę (lub inaczej zwój).
Jeśli taką pętlę (zwój) obejmuje zakłócające pole elektromagnetyczne, to powstaje w takim zwoju prąd wyindukowany przez to pole. Prąd ten „odkłada” na masie przewodu sygnałowego napięcie, które wzmocnione generuje słyszalny „brum”. Słychać to szczególnie, gdy używamy wysokich czułości (inaczej przesteru lub high gain-u). Zasadą jest też to, że im większa wymiarami pętla mas, tym większy słychać „brum”.
Jak więc unikać pętli mas?
Po pierwsze „budować” systemy tak, by nie powstawały pętle mas. Zwłaszcza te, które są związane bezpośrednio ze wzmacniaczem, bo to on ma zawsze transformator sieciowy w środku.
Najlepiej naszkicować schemat naszej instalacji i zastanowić się gdzie są pętle mas.Trzeba pamiętać, że w środku niektórych urządzeń stosowane są elementy izolujące (separujące) w celu uniknięcia potencjalnych pętli mas. I tak, na przykład każde połączenie MIDI nie jest połączeniem mas, bo zaraz za gniazdem MIDI IN znajduję się transoptor, który wprowadza separację. Podobnie jest z wyjściami przekaźnikowymi (SWITCH OUTPUT) w kontrolerach (np. G Lab GSC), bo separację wprowadza tu przekaźnik elektromechaniczny. Bardziej niejednoznaczna jest sytuacja z wielowyjściowymi zasilaczami do efektów, choć wielu producentów podaje dokładnie, gdzie występuje separacja (np. G LAB PB-1). W wielu urządzeniach występują przełączniki o nazwie GROUND SELECTOR, GROUND LIFT, które służą do likwidacji pętli mas, a potrzebne są, bo brak połączenia z masą może też powodować „brum”. Trzeba też pamiętać o tym, że pętle mas powstają też za pomocą przewodów sieciowych zawierających przewód ochronny (zwany „uziemiającym” lub „zerującym”). Lampowe wzmacniacze gitarowe posiadają połączenie masy sygnałowej z uziemieniem (przewodem ochronnym) i trzeba o tym pamiętać. Dlatego też podłączenie gitary przez prosty rozdzielacz równocześnie do dwóch wzmacniaczy kończy się „brumem” z powstałej tak pętli mas.
Trzeba też wyraźnie zaznaczyć, że nie każda pętla mas powoduje powstanie słyszalnego „brumu”. Jeśli ma ona małe wymiary np. pomiędzy urządzeniami w pedalboardzie a w samym pedalboardzie lub pobliżu nie ma dużych transformatorów, to jej istnienia nie usłyszymy nawet na ‘hi gain-ie’. Jeśli używamy wzmacniacza i kostek, to najczęściej pętla mas powstaje przez połączenie wspólnym zasilaniem efektów znajdujących się pomiędzy gitarą a wejściem wzmacniacza i efektów podpiętych do pętli efektów wzmacniacza.
Należy też zwracać uwagę na preampy i inne urządzenia (efektory rackowe), które mają zasilanie z uziemieniem (wtyk zasilający z bolcem). Jeśli masa sygnałowa preampu połączona jest z uziemieniem (wiele preampów tak ma) to, jeśli nasz wzmak lub końcówka też ma połączenie masy sygnałowej z uziemieniem, to powstanie pętla mas (słabiej lub mocniej słyszalna). Znaczną poprawę w takich przypadkach może dać użycie przewodu sygnałowego o niskiej rezystancji masy.
Przykładem pętli mas, której obecności nie zawsze słychać, jest podłączenie do pętli efektów wzmacniacza (FX LOOP) efektu. Nie będzie słychać „brumienia” w przypadku gdy poziom sygnału na pętli będzie wysoki (nie zawsze tak jest), a przewody sygnałowe (z gniazd SEND i RETURN) łączące z efektem są jak najbliżej siebie (najlepiej spiąć je co 20 cm plastikowymi opaskami zaciskowymi zwłaszcza na odcinku w pobliżu wzmacniacza)
1. Nacisnąć przycisk MIDI/UTIL G Majora i ustawić:
MIDI Chan 1 – kanał MiIDI numer 1
MIDI PrgCh On – odbieranie rozkazów typu Program Change
Prg Bank User – wybieranie programów z banku użytkownika
2. Połączyć przewodem wyjście MIDI OUT kontrolera GSC z wejściem MIDI IN G Majora.
3. Sprawdzić czy w kontrolerze GSC ustawiony jest dla urządzenia MIDI 1 kanał nadawania numer 1.
4. Zaprogramować dla poszczególnych brzmień numery wysyłanych programów do urządzenia MIDI 1
Zwrot „pasywny tor sygnału” oznacza, że w torze sygnału nie znajdują się żadne elementy aktywne typu wzmacniającego sygnał (napięciowo lub mocowo). W przypadku GSC-2 i M2L w torze sygnału znajdują się styki przełączne przekaźników do włączania bufora oraz pętli LOOP1 do 6 oraz elementy optyczne służące do wyciszania sygnału (dla funkcji MUTE oraz podczas przełączania przekaźników ). Pasywny tor charakteryzuje się też tym, że jest w stanie przenosić sygnał bez ograniczenia amplitudy (ograniczeniem jest napięcia przebicia np. przekaźników które wynosi 30V) bez wprowadzania jakichkolwiek szumów i zniekształceń, a pasmo przenoszonych częstotliwości zaczyna się praktycznie od 0 Hz (czyli napięcie stałego), zaś górną częstotliwość przenoszenia ogranicza impedancja wyjściowa źródła (gitary) i pojemność pasożytnicza, która może być porównywana z pojemnością przewodu gitarowego o długości poniżej jednego metra. Należy zwrócić uwagę, że w przypadku zastosowania GSC-2 kabelki łączące efekty (kostki) z kontrolerem nie „dodają się” do pojemności pasożytniczej (co występuje w przypadku, gdy posiadamy zastaw efektów TRUE BYPASSowych połączonych kabelkami). Oczywiście bufor znajdujący się przed pętlami efektów nie jest pasywnym elementem, ale można go też omijać w pełni TRUE BYPASSowo.
Bufor wejściowy w kontrolerze GSC-3/2 umożliwia wzmocnienie mocowe sygnału (bez zmiany napięcia) i posiada impedancję zgodną ze wzmacniaczami lampowymi (1 Mohm).
Włączenie bufora powoduje, że gitara „obciążona” jest tylko przewodem łączącym z GSC-2 oraz buforem. W stosunku do gitary bufor posiada wielokrotnie większą „moc”, więc element następujący po buforze (może to być przewód łączący GSC-3/2 ze wzmacniaczem lub efekt podłączony do aktywnej w danej chwili pętli) nie będzie miał wpływu na brzmienie gitary. Taki wpływ ma miejsce, gdy przewód łączący GSC ze wzmacniaczem jest długi (np. 6 metrów) i ma dużą pojemność pasożytniczą (nastąpi tłumienie wyższych częstotliwości) lub efekt znajdujący się jako pierwszy w torze sygnału gitary ma niską impedancję wejściową (nastąpi tłumienie całego sygnału objawiające się zmianą barwy lub obniżeniem głośności). W przypadku niektórych efektów gitarowych skutek dźwiękowy może jednak być lepszy dla wyłączonego bufora. Zaleca się sprawdzić jak brzmi dany efekt lepiej z buforem czy bez.
Typowym problemem wielu gitar posiadających przetworniki typu humbacker jest duża ilość „basów” z przetwornika przy gryfie w stosunku do przetwornika przy mostku. Jeśli gitara podłączona jest do kontrolera GSC lub DVO (lub do innego urządzenia o impendancji wejściowej 1 MΩ) to zaleca się skorygowanie układu elektronicznego gitary wg schematu poniżej. Korekcję basów zapewnia dodatkowy kondensator C3. Pojemność tego kondensatora należy dobrać do wymaganego obcięcia basów (np. od 2,2nF do 4,7nF). Na schemacie poniżej, w stosunku do typowego układu, skorygowane są też pojemności C1 i C2 (decydujące o zakresie regulacji wysokich tonów) z wartości 22nF do 2,2nF lub 4,7nF
Wiele gitar (z dwoma potencjometrami głośności) posiada układ elektryczny, który umożliwia miksowanie w dowolnej proporcji sygnały z przetworników (nawet ściszenie jednego z nich do zera nie wycisza gitary). Taki układ posiada cechę obcinania wysokich tonów przy ściszonej gitarze (im większa długość przewodu z gitary tym większe obcinanie) oraz zmiany barwy gitary dla mocno ściszonej gitary (rezystancja potencjometru „zwiera” przetwornik).W celu wyeliminowania tych cech zaleca się zmodyfikować układ według schematu z porady „Za dużo basów z przetwornika przy gryfie”. Jeśli zjawisko obcinania wysokich tonów dalej występuje, to przyczyną może być długi przewód gitarowy (np. powyżej 10 metrów) i wysoka pojemność pasożytnicza przewodu gitarowego (powyżej 100pF/metr)
Gitara elektryczna jest źródłem sygnału o bardzo wysokiej impedancji (od 75 kOhm do 150 kOhm) w porównaniu do innych urządzeń jak mikrofon dynamiczny, instrument klawiszowy (poniżej 1 kOhm). By sygnał z gitary nie uległ tłumieniu i zmianie barwy, przewód do gitary musi mieć jak najmniejszą pojemność pasożytniczą a wzmacniacz lub inne urządzenie podłączone do gitary wysoką impedancję wejściową. Typowe wzmacniacze lampowe posiadają impedancję wejściową na poziomie 1 MOhm. Gitarowe efekty podłogowe posiadają często dużo mniejszą impedancję wejściową i większość z nich, nawet wyłączone własnym przyciskiem, powodują wpływ na sygnał z gitary. Wpływ ten może mieć charakter zmniejszenia amplitudy sygnału, zmiany barwy gitary i dołożenia szumów lub przesłuchów. Wpływ ten jest zależny od układu elektronicznego danego efektu i najpewniejszą metodą wyeliminowania tego wpływu jest omijanie efektów nie używanych w danej chwili. Stąd idea przełącznika pętli efektów (ang. looper). Przełączniki efektów można podzielić na proste (każda pętla posiada własny przycisk) oraz programowane (programujemy dla każdego przycisku, które z pętli efektów mają być aktywne). Programowane przełączniki efektów dają możliwość szybkiego dostępu (jednym naciśnięciem przycisku) do zaprogramowanego brzmienia. GSC posiada możliwość pracy mieszanej tzn. przyciskami brzmień wybieramy zaprogramowany układ aktywnych efektów, a następnie przechodzimy do trybu prostego sterowania efektami.
Sterowanie całym sprzętem poprzez naciśnięcie jednego przycisku jest koniecznością w trakcie występów na żywo. Tylko takie rozwiązanie daje możliwość wykonania pewnych utworów (zwłaszcza gdy „jesteśmy jedyną gitarą” podczas występu). Brak możliwości sterowania jednym przyciskiem ogranicza możliwości kompozycyjne gitarzysty. GSC daje możliwości sterowania zbliżone do multiefektów podłogowych, ale przy wykorzystaniu tradycyjnych urządzeń (efekty kostkowe, wzmacniacz) i urządzeń nowoczesnych (multiefekty ze sterowaniem MIDI). Takie rozwiązanie zapewnia lepszą jakość dźwięku i większe możliwości. Dla wielu gitarzystów GSC może być w pierwszym odruchu nowością trudną do zaakceptowania, ale po pewnym czasie dochodzą oni do wniosku, że to jest najlepsze rozwiązanie.
Przewód do gitary posiada tzw. pojemność pasożytniczą. Pojemność ta zależy od długości przewodu i jego konstrukcji. Nawet wyższej klasy przewody przy długości 6 m mają pojemność na tyle dużą, że wpływa ona słyszalnie na brzmienie gitary (tłumienie wysokich częstotliwości).Wpływ ten zależy od „elektroniki gitary” (dla gitar z aktywną elektroniką jest pomijalny) i jest największy dla gitar z potencjometrami głośności 500 kOhm. Wpływ ten jest zależny od ustawienia gałki głośności w gitarze (największy jest w okolicy środkowego położenia). Z tego powodu powinno się ograniczać długość przewodu gitarowego (zalecana długość to 3,5 do 4 metrów). Bardzo krótki (np. 1,5m), wyższej klasy przewód spowoduje wyraźne uwypuklenie wysokich tonów. Dzięki zastosowaniu GSC możliwe jest używanie krótszego przewodu do gitary (przewód o długości 4 metrów umożliwia poruszanie się w okręgu o średnicy około 6 metrów przed wzmacniaczem.
GSC umożliwia podłączenie do wzmacniacza gitarowego mikrofonu do harmonijki ustnej w trybie przełączania: gitara lub mikrofon (następuje automatyczne wyciszenie gitary gdy gramy na harmonijce i odwrotnie). W tym celu należy do jednego z wejść LOOP RETURN podłączyć mikrofon harmonijki i zaprogramować brzmienie, w którym uaktywniamy pętlę do której jest podłączony mikrofon. GSC umożliwia przełączenie wzmacniacza (i ewentualnych efektów) by uzyskać potrzebne brzmienie dla harmonijki w danym utworze.